پایگاه اینترنتی یاسر استادحسین
با یاسر استادحسین بیشتر آشنا شویدپایگاه اینترنتی یاسر استادحسین
با یاسر استادحسین بیشتر آشنا شویدچالشهای جهانی هوش مصنوعی: اخلاق و امنیت در دنیای دیجیتال
7 دهه قبل در سال 1936 در بحبحه رکود اقتصادی دهه 1930 و پیامدهای جنگ جهانی اول زمانی که آلان تورینگ ریاضیدان و مخترع علوم رایانه، تئوری ماشین تورینگ که مفهوم یک ماشین محاسباتی بود را مطرح کرد؛ افراد انگشت شماری مفهومی به نام هوش مصنوعی (Artificial Intelligence) را از ذهن می گذراند. دو دهه بعد اولین برنامه های رایانه ای با بهره گیری از هوش مصنوعی چهره خود را نمایان ساختند. یکی از آنها تست تورینگ بود که جان مک‌کارتی و مارتین مینسکی آن را ارائه دادند و به انفجار هوش مصنوعی شهرت یافت.
 |
یاسر استادحسین
روزنامه سایه- 9 مهر 1402- شماره 2894
در دهه 1950، تلاش‌هایی برای شبیه‌سازی فرآیندهای شناختی انسانی مانند حل مسائل و یادگیری توسط ماشین‌ها آغاز شد. در همین دوره شبکه‌های عصبی مطرح شدند و انسان‌مانندترین مدل‌های هوش مصنوعی ارائه گردید. در دهه 1970، برخی از تحقیقات در حوزه هوش مصنوعی به دلیل محدودیت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری متوقف شدند. این دوره به عنوان "زمستان هوش مصنوعی" شناخته شد. اما با پیشرفت‌هایی در زمینه تکنولوژی رایانه ای و الگوریتم‌های جدید در دهه 1980، دوره بازسازی هوش مصنوعی آغاز شد.
هوش مصنوعی گذر از دوران آزمایشگاهی
در دهه‌های اخیر، با ظهور توانایی‌های محاسباتی و داده‌های بزرگ، شبکه‌های عصبی عمیق باعث انقلاب در هوش مصنوعی شدند. این شبکه‌ها به تشخیص صوت، تصویر و حتی بازیابی متن از تصاویر پرداخته و به دقت بالایی در انجام وظایف هوش مصنوعی دست یافتند. اگر چه تا چند سال اخیر موضوع هوش مصنوعی صرفاً به تئوری ها و الگوریتم های رایانه ای در سطح مطالعات و تحقیق های دانشگاهی ختم می شد اکنون همه گیری آن را می توان فوران کاربردی سازی این فناوری جذاب در نظر گرفت. به موازات کاربست این فناوری چالش های آن نیز اکنون رنگ و بوی جدی تری به خود گرفته است. مواردی از جمله حفظ حریم خصوصی و تبعیض، بیکاری و نیل بازار صرفاً به جذب نیروی متخصص، تطابق قوانین و مقررات، تعارض های امنیتی و مواردی از این دست را می توان به عنوان چالش های هوش مصنوعی بر شمرد. اما آنچه در فضای هوش مصنوعی بیشتر دلهره آور می باشد اخلاق و امنیت در دنیای دیجیتال است.
عدم رعایت اخلاق در هوش مصنوعی تبعات منفی نژادی، جنسیتی را به بار خواهد آورد. بطور مثال اگر سامانه تشخیص چهره به صورت ناپایدار در تشخیص افراد با پوست ها و جنسیت های مختلف اقدام به شناسایی افراد نماید، این امر منجر به تبعیض و تبعات منفی ناشی از آن می شود که در نهایت به اعتماد عمومی آسیب جدی وارد می نماید.
خطرات امنیتی در تصمیم گیری های خودکار همچون در بحث نظامی خطر از دست دادن کنترل به معنای شورش های ماشینی و ضربه سلاح های خودکار بدون نظارت انسان تهدید جدی محسوب می شود. همچنین در بحث خودروهای خودران، یا تصمیم گیری های مالی، ترویج اخبار جعلی، دزدی هویت و سرقت اطلاعات از جمله مهمترین مسائل اخلاق و امنیت در حوزه هوش مصنوعی به حساب می آید. پیش از همه گیری این فناوری می بایست اقدامات لازم پیش بینی و نظارت های حاکم بر آن در قالب قوانین و مقررات چه برای طراحان و چه برای بهره برداران پایه گذاری شود.